1881, 24 fevral

Talıbzadə Abdulla Şaiq Mustafa oğlu Tiflis şəhərində ruhani ailəsində anadan olmuşdur.

 1889-1893

Altı sinifli Tiflis məktəbinə daxil olur və IV sinfini bitirir.

1893

Anası Mehri xanım və qardaşı ilə birlikdə Xorasana köçürlər.

 1894-1899

Əvvəlcə ruhani məktəbində, sonra isə Mirzə  Yusif Ziya mütərəqqi məktəbində təhsilini davam etdirir, türk, fars və ərəb dillərini öyrənir.

1900

Yenidən Tiflisə qayıdırlar və həmin ilin payızında Bakıya köçürlər.

1901, 22 aprel

İmperator III Aleksandır adına Bakı kişi gimnaziyasında N. Nərimanovun iştirak etdiyi komis- siya qarşısında əla qiymətlə imtahan verib, 608  nömrəli şəhadətnaməyə əsasən orta məktəblərdə “Ana dili” müəllimi hüququnu alır. Rus - tatar məktəbində ana dilindən dərs deyir. II, III və  IV siniflərdə ehtiyat müəllim olur.

1902

altı sinifli şəhər məktəbinə ehtiyat müəllimi  təyin olunur

1902 - 1904

Bakıda yeddinci rus-tatar məktəb- ində ana dili müəllimi işləyir.

1903 - 1906

Sabuncuda altı sinifli məktəbdə əlavə dərs deyir .

1905

M. Ə. Sabir, A. Səhhət, M. Hadi, H. Cavidlə tanış olur. Bakı üçüncü kişi  gimnaziyasında ana dili müəl- limi işləyir.

“İki müztərib yaxud əzab və vicdan” romanını yazır.

1906 - 1907   

İlk mətbu şeiri “Laylay”, “Dəbistan” jurnalında çıxır.

Molla Nəsrəddin” jurnalı ona parodiya yazır.

Müəllimlər qurultayında proqram komissiyasına seçilir.

Molla Nəsrəddin”in bağlanması münasibətilə Stavropoldan etiraz teleqramı göndərir

1906,1 noyabr

“Füyuzat” julnalının əsas müəllif- lərindən biri olmuşdur.

1908

Tiflisdə “İkinci il” dərsliyi  çapdan çıxır.

“Məktub yetişmədi”, “Hürriyyət pərisinə”, “Yad et” və s. əsərlərini yazır.

1909 - 1910

R. Botşalın “Qafqaz çiçəyi” pyesini təbdil edir.

Realnı məktəbdə V. Miskeviçus ilə tanış olur.

-“Köç”, “Daşqın”, “İntiharmı yaşamaqmı?”, “Gözəl bahar”, “Hamımız bir günəşin zərrəsiyik” əsərlərini yazır. “Qafqaz çiçəyi” “Nicat” turuppası tərəfindən tamaşaya qoyulur.

“Tülkü həccə gedir”, “Yaxşı arxa”, “Tıq-tıq xanım”, “Şələquyruq”, “Murad” mənsur hekayələrini, “Ürək tikmək”, “Çoban Məmiş” adlı uşaq pyeslərini yazır.

“Danışan kukla” və “İntiqamçı xoruz” adlı pyesləri ruscadan iqtibas edir.

1910-1911

Günəş” qəzetinin əməkdşlarından biri olmuşdur.

1911

1912-1920

Bakı realnı məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyir.

1912

“Gülizar” dərsliyi çapdan çıxır.

“Nicat” qəzetində Sabirə həsr olunmuş məqalə və şeiri çıxır.

1913

“Qafqaz çiçəyi” pyesi Azərbay- canda və Dağıstanda tamaşaya qoyulur.

- H. Vəzirovun ədəbi fəaliyyətinin 40 illiyi münasibətilə şeiri, “Şələquyruq” və “Murad”  kitabça- ları çıxır.

1915

“Dan ulduzu” və Məngilisdə “Simurq quşu” şeirlərini qələmə alır.

-Birinci dünya müharibəsi ilə əlaqədar “Əsrimizə xitab” və “İblisin hüzurunda” əsərlərini tamamlayır

Rus dilindən “Danışan kukla” uşaq pyesini təbdil edir.

1916

Dağıstanda “Uşaq bağçası”  açmağa çalışır.

-Süramidə F.Köçərli ilə görüşür

1917

 “Açıq söz “qəzetinin 8 aprel nömrəsində çarizmin devrilməsi münasibəti ilə yazdığı “Xanım əfəndilər!” məqaləsi çıxır.

- İndiki Azərbaycan Dövlət İqtisad Univer-sitetinin binasının birinci mərtəbəsində yerləşən “Nümunə məktəbi”nin əsasını qoyur.

1918

İlk dəfə olaraq realnı məktəbin nəzdində milli siniflər yaradır.

“Əsrimizin qəhramanları” romanını tamamlayır.

1919

“Milli qiraət”, “Müntəxabat”, “Türk çələngi” və “Ədəbiyyat dərsləri” dərsliklərini nəşr etdirir.

1920 -1930

B.İ. Lenin adına Azərbaycan Dövlət Universitetində, Şaiq adına Nümunə məktəbində, Bakı qız və oğlan pedaqoji texnikumunda, fəhlə fakultəsində, Əli Bayramov adına qadınlar kulubunda müəllimlik etmiş, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi, Azərbaycan dili, Ədəbiyyat nəzəriy- yəsi və metodikası fənnlərindən mühazirələr oxumuşdur.

Ali Pedaqoji İnistitutu, fəhlə fakultələri və texnikumları üçün dərslik hazırlayan komissiyanın üzvi olmuşdur.

-Şəhzadə xanım Mirzəbəyova ilə evlənir. Altıaylıq kurslarda və birillik Şərq fakültələrində dərsə başlayır.

-“Türk ədəbiyyatı” dərsliyi çıxır.

1921

Rayonlarda mədəni-maarif  işlərin- in təşkilinə kömək üçün  Göyçaya, Qaraməryəm, İncə, Diyallı kənd- lərinə gedir. Ali pedaqoji institutun yaradılmasında fəal iştirak edir, Şərq ədəbiyyatından dərs deyir.

“Gənclik marşı”, “Üsyan et”, “Şərq gözəlinə” şeirlərini, “Həqiqətə dair”, “Yazıya pozu yoxdur” pyeslərini yazır. Bu əsərlər “Tənqid-təbliğ” teatrında oynanılır. -“İkinci il” dərsliyi çıxır.

1922

Qızı Altunsaç vəfat edir. “Qızım Altunsaça”, “Bizimlədir” şeirlərini qələmə alır.

-“Milli qiraət” kitabı çap edilir.

1923

-Azərbaycan kişi Pedaqoji İnistitu- tunda ədəbi və pedaqoji fəaliyyətinin 20 illiyi münasibəti ilə təntənəli yubileyi keçirilmiş, 1917-ci ildə beynəlmiləlləşdirdiyi, sonralar inis- titutun hazırlıq siniflərinə çevrilən məktəb Şaiq adına  “Nümunə məktəbi” adlandırılmışdır.

1924

Ali Pedaqoji İnstitutun üçilliyi münasibəti ilə “İnstitut və Azərbay- can” məqaləsini “Azadlıq pərisinə”, “Əmək pərisinə”, “Bir az da atəş qat” və.s. əsərlərini yazır.

-“Qiraət kitabı”, “İkinci il” təkmilləşmiş şəkildə çap olunur.

1925

Ədəbiyyat cəmiyyəti”nin məsul katibi seçilir.

-Yeni türk əlifbası komissiyası “Qiraət kitabı”nı buraxır.

-“Maarif və mədəniyyət” jurnalında M.F.Axundovun “Aldadılmış kəva- kib”, H.Cavidin “İblis” əsərləri haqqında məqalələri çıxır

1926

H.Zeynallı, İ.Hikmət, A. Musaxanlı və Mustafazadə ilə birlikdə “Türk dili və ədəbiyyatı proqramı”nı hazırlayır. “Sənət nəğməsi”, “Gözlər”, “Əməkçi qadınlara” şeir- lərini yazır.

-“Ədəbi parçalar məcmuəsi”ndə “Molla Pənah Vaqif” məqaləsi çıxır

1927

Qarakilis xatirəsini yazır. “Maarif işçisi jurnalı”nda “1905-ci il inqilabından sonra  yetişmiş ədəbiy- yatımıza bir nəzər” adlı məqaləsi çıxır.

-“İldırım” pyesi kitab halında çap olunur.

1928

“Əsəbi adam”, “Əzim dayı” hekayələrini, silsilə uşaq şeirlərini yazır. H.Zeynallı, A.Musaxanlı, C.Əfəndizadə ilə hazırladığı “Ədəbiyyatdan iş kitabı” nın I hissəsi çap olunur

1929

Zaqafqaziya yazıçılarının dostluq səfərində  iştirak edir. Pedaqoji texnikumun 10 illiyi münasibətilə “Gənc müəllimlərə” “Üç lövhə”, “Gənclərə” şeirlərini yazır.

1930-1927

Bünyadov, Şamilov, Veysovla buraxdığı “Dördüncü il” in  dördün- cü nəşri çap olnur.

1931-1932

Şuşa Pedaqoji texnikumuna Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi təyin edilir.

“Oktyabr”, “İlham qaynağım”, “O bağışlar”, “Mən də qayaların yalçın başında”   və s. əsərlərini yazır. Anası vəfat edir. S. Vurğunla qohum olur.

1932-1934  

M. Əzizbəyov adına Qırmızı bayraqlı Neft İnistitutunda Azərbay- can dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyir

1933

Firdovsinin “Şahnaməsi” ndən “Məzdək və Qubad” hissəsini tərcüməyə başlayır.

“Eşşək üstündə səyahət” kitabçası çıxır.

1934

Sovet Yazıçıları İttifaqının üzvülüyünə qəbul edilir.

“Cocuq şeirləri” və “Oyuncu bağalar” kitabları çap olunur. Xəstəliyinə görə pedaqoji fəaliyyət- indən uzaqlaşır. Şekspirin “Maqbet”  əsərini tərcümə edir.

1935-1936

“Azərnnəşr”in Uşaq ədəbiyyatı şöbəsində redaktor vəzifəsində çalışır.

1935

Gürcüstanda poeziya həftəsində iştirak edir.

1936

-“Правда” qəzeinin çağırışına cavab olaraq yazılan “Xasay” povesti Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulmasının 15 illiyi ilə əlaqədar keçirilən müsabiqədə mükafat alır.-

APİ- də Şərq ədəbiyyatından saat hesabı ilə dərslərini davam etdirir.

Nizaminin “İsgəndərnamə”əsərinin tərcüməsi ilə məşğul olur. “Tapdıq dədə” poemasını yazır.

İlk dəfə “Seçilmiş əsərləri” çapdan çıxır. Rus dilində “hekayələr” kitabı çap olunur.

1937

-“Araz” romanını, “Qocpolad” poemasını tamamlayır

-“Xasay” pyesi GTT-da oynanılır.

Gənc tamaşaçılar teatrında bədii pedaqoji hissənin rəhbəri vəzifəsində çalışmağa başlayır.

1938

Ovcu məstan” poemasını yazır.

Nizaminin yubley komissiyasına üzv seçilir.

1939

M.Qorki adına Gənc Tamaşaçılar  teatırına bədii pedaqoji bölmənin müdiri vəzifəsinə təyin edilir.

Gənc Tamaşacılar teatırının 10 illiyi münasibətilə keçirilən müsabiqədə “Xasay” pyesi ilin ən yaxşı tamaşası hesab edilir. Teatrla bərabər Moskvaya qastrol  səfərinə gedir

“Eloğlu” pyesini bitirir.

1940

Azərbaycan SSR Baş Soveti Prezidiumunun fərmanı ilə incəsənət sahəsindəki xidmətlərinə görə Azərbaycan SSR “Əməkdar incə- sənət xadimi” adı verilmişdir.

- Moskvada keçirilən Azərbaycan     ədəbiyyatı və incəsənəti  ongün- lüyündə Gənc Tamaşaçılar teatrının yaradıcı kollektivi ilə birlikdə iştirak etmişdir.

- Yeni Əlifba komissiyasına üzv seçilir. Çaykovski adına Dövlət konservatoriyasında, Yazıçılar İttifa- qında görüşlərdə olur.         

Eloğlu”nun tamaşası keçirilir

-“Araz” romanı çapdan çıxır.

1941-1943

“Vətən” pyesini yazır və tamaşaya qoyur.

1944

- İ.A.Krılovun anadan olmasının 100 illik yubleyi münasibətilə silsilə tərcümələr edir, “Yarpaqlar və köklər”, “Cırcırama və  qarışqa” təmsilləri mükafata layiq görülür.

1945

- SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə “Qafqazın müdafiəsinə görə” və Böyük Vətən müharibəsində “Fədakar əməyə görə 1941-1945-ci illər” medalları ilə təltif  edilmişdir.

-“Zəfər nəğməsi”, “Zəfər müjdəsi”, “Ata öyüdü” şeirlərini yazır.

- “Ana” pyesi Gənc Tamaşaçılar Teatrında səhnəyə qoyulur.

1946

SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə mədəniyyət sahəsindəki xidmətlərinə görə və anadan olmasının 65 illiyi münasibitilə “Lenin ordeni” ilə təltif edilir.

-Azərbaycan SSR Xalq Komissarlığının “Uşaq və Gənclər Ədəbiyyatı” nəşriyyatında redaktor vəzifəsində çalışmışdır.

-SSRİ Ali Sovetinə deputat seçilmişdir.

- “Nüşabə” dramı M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulur.

1947

Nizaminin 800 illik yubleyində komissiya üzvü və tərcüməçi kimi iştirak edir. Yubley münasibətilə Gənc Tamaşaçılar Teatrında “Fitnə” oynanılır.

1948

- S.Sani Axundov ilə dostluğunun  40 illiyi münasibətilə “Qaraca qız”ı səhnələşdirir.

-Moskvada SSRİ Ali Sovetinin sessiyasında iştirak edir.

-“Seçilmiş əsərləri”  və “Qoçpolad” çapdan çıxır

1949-1950

-Azərbaycan Mədəni əlaqələr Cəmiyyətində baş referent  işləyir.

-“Təbriz”, “Sülh və Azadlıq  düşmənlərinə”, “Timsah ovu” əsərlərini yazır.

1951- 1952

- Anadan olmasının 70 illiyi qeyd olunur. “Qoşqar” poeması və yenidən “Araz” romanı üzərində işləyir.

1953

- “Köhnə dünya” xatirələrini yazır.

-Gənc Tamaşaçılar Teatrının 25 illik yubleyində iştirak edir

1954

Uşaq kitabxanasına Abdulla Şaiqin adı verilmişdir.

“Xatirələrim”, “Azərbaycan” jurnal ında hissə-hissə buraxılır. SSRİ xalq artisti M.Əliyevin ölümü müna- sibətilə “Həqiqi sənətkar ölməzdir” xatirəsini yazır.

1955

Ümumdünya Sülh Şurasının müraciətinə cavab  olaraq “Mən sülhə səs verirəm”, “Kommunist” qəzetinin 10000-cı nömrəsi münasibəti ilə “10000” məqaləsini yazır.                                             

- “Vəzifə” adlı pyes üzərində işləyir.

1956

- SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət heyətinin fərmanı ilə Ədəbiyyat sahəsindəki xidmətlərinə görə və anadan olmasının 75 illiyi müna- sibəti ilə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdir.

SSRİ Ali Sovetinə deputat seçilmişdir

-Azərbaycan SSR Maarif Nazirliyi kollegiyasının qərarı ilə “Qabaqcıl maarif xadimi” nişanı ilə təltif edilmişdir. Səməd Vurğunun 50 illik yubileyi və vəfatı münasibəti ilə xatirələr yazır.

1957

-Moskvada SSRI Ali Sovetinin sessiyasinda iştirak edir.

-Üç cilddən ibarət “Seçilmiş əsərləri” nin I cildi çapdan çıxır.

1958

- Köhnə müəllim dostu, sonralar Litva SSR Elmlər Akademiyasının prezidenti və Litva SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin sədri V.Miskevi- çus haqqında xatirələrini yazır.

-“Bir saat xəlifəlik” komediyası tamaşaya qoyulur.

1959, 24 iyul

-Vəfat etmişdir. Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.

1960

Üç cildliyin II, III cildləri çapdan çıxır

1966-1978

Şaiqin beş cilddən ibarət külliyyatı nəşr olunur

1974, 26 iyul  

Azərbaycan Dövlət Kukla Teatırına Abdulla Şaiqin adı verilmişdir

1981

Şaiqin anadan olmasının 100 illik yubleyi keçirilmişdir

1990

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə ədibin 1914- cü ildən yaşadığı Verxni Naqornı küçəsinin 21 saylı binasında yerləşən (indiki Abdulla Şaiq küçəsi adlanan) mənzilinə “Abdulla Şaiqin Mənzil Muzeyi” adı verilmişdir.

- Yasamal rayonu MKS-in bir filalına, Nərimanov rayonundakı bir kitabxanaya,  Nəsimi rayonun 54 saylı tam  orta məktəbinə və Gəncə şəhərinin ən yaxşı küçələrindən birinə Abdulla  Şaiqin adı veril- mişdir.

2001

Anadan olmasının 120 illik yubleyi qeyd olunmuşdur.

2011

Anadan olmasının 130 illik yubleyi qeyd olunmuşdu

<< Geri